Hayat pahalılığı karşısında küçülen ücretler, sosyal hakların budanması, emeklilik bağlanma oranında düşüş ve yıllar içerisinde gittikçe eriyen Kıdem Tazminatı.
Konfederasyonumuz DİSK’in Araştırma Dairesi (DİSK-AR) tarafından açıklanan Araştırma Bülteni’nde kıdem tazminatının yıllara göre ne denli eridiği bir kez daha gözler önüne serildi.
Araştırma Bülteni’ne göre:
Haziran-Aralık 2024 döneminde 41 bin 828,42 TL olan kıdem tazminatı tavanı yüzde sadece 11,54 oranında artmış oldu. Oysa kıdem tazminatına esas olması gereken Haziran-Aralık 2024 dönemi enflasyonu yüzde 15,75 olarak açıklandı. Ancak kıdem tazminatı tavanı memur maaş artışlarına endekslendiği için artış memur maaş artışlarına paralel olarak yüzde 11,54 düzeyinde kaldı.
Yeni kıdem tazminatı tavanı Ocak 2025 itibarıyla asgari ücretin 1,8 katına geriledi. 1978’de asgari ücretin 7,5 katı olan kıdem tazminatı tavanı, 1982’de asgari ücret ile bağının koparılmasının ardından hızla düşmeye başladı. AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında kıdem tazminatı asgari ücretin 4,8 katıydı. AKP döneminde kıdem tazminatının asgari ücrete oranı 12 Eylül döneminin de gerisine düştü. 12 Eylül döneminde kıdem tazminatı tavanının asgari ücrete oranı 3,7 kata kadar düşmüştü.
Bilindiği üzere 1975’te 1927 sayılı Yasa ile kıdem tazminatının üç yıllık hak etme süresi bir yıla indirildi ve 15 günlük kıdem tazminatı süresi 30 güne yükseltildi. Ayrıca kıdem tazminatı tavan miktarı asgari ücretin 7,5 katı ile sınırlandırıldı. Ancak kıdem tazminatına tavan uygulaması 12 Eylül’den sonra tekrar gündeme geldi ve 17 Ekim 1980 tarihli 2320 sayılı Yasa ile kıdem tazminatın asgari ücretin 7,5 katı ile sınırlandı.
İşverenlerin itirazları üzerinde tekrar değişiklik yapıldı ve 11 Aralık 1982 tarihli 2762 sayılı Kanun ile kıdem tazminatının asgari ücretle bağı koparıldı. Kıdem tazminatı tavanı ise en yüksek devlet memurunun bir hizmet yılı için alacağı azami emeklilik ikramiyesi ile sınırlandırıldı. Kıdem tazminatının asgari ücretle bağının koparılması kıdem tazminatının miktarının ciddi biçimde düşmesine neden oldu.
1978’de asgari ücretin 7,5 katı olan kıdem tazminatı tavanı, 1982’de asgari ücret ile bağının koparılmasının ardından hızla düşmeye başladı. 2025 itibariyle kıdem tazminatı tavanı asgari ücretin 1,8 katına geriledi. AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında ise kıdem tazminatı asgari ücretin 4,8 katıydı. Böylece 12 Eylül darbesinin ardından kıdem tazminatında başlayan erime AKP döneminde hızlanmış oldu. AKP döneminde kıdem tazminatı 12 Eylül döneminin bile gerisine düştü. 12 Eylül sonrası dönemde asgari ücretin 3,7 katına kadar gerileyen kıdem tazminatı AKP döneminde asgari ücretin 2 katının altına düştü.
